Czytelnicy pytali, ekspert odpowiadał

Czy dorosłe osoby mają jednakową ilość pęcherzyków płucnych?
prof. Jerzy Kozielski: Płuca rosną wraz z całym organizmem. Ich wielkość zależy od wzrostu człowieka. Im człowiek większy, tym większa jest pojemność życiowa jego płuc. Można ją zmierzyć wykonując badanie spirometryczne. Polega ono na zrobieniu gwałtownego wydechu, potem gwałtownego wdechu i wypuszczeniu powietrza, którego objętość jest mierzona. Dowiadujemy się wtedy, ile powietrza płuca są w stanie przyjąć. Ilość pęcherzyków płucnych zależy od wielkości płuc.

Czy astma oskrzelowa jest dziedziczna?
prof. Jerzy Kozielski: Dziedziczy się raczej predyspozycje do astmy oskrzelowej. Jeżeli dwoje rodziców ma astmę oskrzelową, to szansa, że będzie ją miało dziecko jest bardzo duża. Ale też może jej wcale nie mieć.

Kiedy mówimy o rozedmie, a kiedy o POChP?
prof. Jerzy Kozielski: Przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) rozpoznajemy wtedy, kiedy badanie spirometryczne wykazujemy zmiany obturacyjne, czyli zwężenie oskrzeli. Zwężenie to jest słabo odwracalne. Ale bywa też tak, że spirometria może być jeszcze prawidłowa, nie odpowiada kryteriom rozpoznania POChP, a u chorego występuje już rozedma. Na POChP składają się dwie jednostki chorobowe: przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedma płuc. Jeżeli nie dają one zaburzenia przepływu powietrza w drzewie oskrzelowym, to nie ma POChP.

Jednym słowem, można chorować na przewlekłe zapalenie oskrzeli czy mieć rozedmę płuc a nie mieć POChP.

Czy za pomocą zdjęcia rentgenowskiego można wykryć raka płuc?
prof. Jerzy Kozielski: Zwykle tak, ale występują też zmiany drobne, w granicach do dwóch centymetrów, które można przeoczyć na zdjęciu radiologicznym. Dlatego przy podejrzanych zmianach wykonujemy badania tomografii komputerowej. Na świecie nie ma na dzień dzisiejszy metody wczesnego wykrycia raka płuca. W przypadku np. raka piersi jesteśmy w stanie wcześnie go wykryć. W tej dziedzinie dokonał się znaczny postęp. Zachorowalność na raka piersi nie zmalała, ale zmalała i to znacznie umieralność na niego. W tej chwili najczęstszą przyczyna zgonów z powodu nowotworów wśród mężczyzn i co ciekawe również wśród kobiet jest rak płuc.

Czy POChP może być przyczyną tego, że lekarz nie chce się podjąć operacji katarakty oka?
prof. Jerzy Kozielski: Zazwyczaj nie samo POChP jest przeciwwskazaniem. Jest nim raczej kaszel, który w okresie pooperacyjnym może zaburzyć przebieg gojenia się oka po operacji katarakty.

Raz lub dwa razy w roku przechodzę zapalenie gardła i tchawicy, które bardzo często przechodzi w zapalenie oskrzeli. Leczenie u laryngologa, następnie u pulmunologa trwa dwa-trzy miesiące. Antybiotyki już nie pomagają. Przyczyną tego jest z pewnością to, że mam wycięte migdały.
prof. Jerzy Kozielski: Brak migdałów to brak miejscowej obrony przed infekcją. Wszystkie bakterie dostają się w łatwy sposób do drzewa oskrzelowego. Dlatego u pana infekcje górnych dróg oddechowych kończą się infekcjami dolnych dróg oddechowych. W tej sytuacji można tylko poprawić swoją odporność. Warto tez zbadać zatoki, bo jeśli jest w nich ognisko zapalne, to zawsze będą nawroty tych infekcji w dolnych drogach oddechowych. To jest bardzo częstą przyczyną i kaszlu, i tych infekcji.

Mówił pan profesor, że efektywne odkrztuszanie jest dobre dla zdrowia. Czy zatem nie powinniśmy używać syropów przeciwkaszlowych? Czy one mogą nam zaszkodzić?
prof. Jerzy Kozielski: Jeżeli kaszel jest produktywny nie należy brać leków przeciw kaszlowych, bo ta wydzielina będzie nam zalegać. W początkowym okresie zapalenia oskrzeli czy tchawicy pojawia się silny, męczący suchy kaszel. U kobiet może on spowodować nietrzymanie moczu, u chorych na osteoporozę nawet złamania żeber, u niektórych pacjentów wylewy. Wtedy można przyjmować leki przeciwkaszlowe. Natomiast kiedy kaszel staje się wilgotny, by łatwiej było odkrztusić należy sobie pomóc, czyli podać coś co stymuluje gruczoły do produkcji śluzu albo upłynnia wydzielinę, by odkrztuszanie było łatwiejsze. Podstawowym lekiem wykrztuśnym jest woda. Śluz oskrzelowy w 95 proc. składa się z wody. Jeżeli mamy sucho w domu, powietrze jest nagrzane od kaloryfera, trudno nam efektywnie odkrztuszać, bo wydzielina jest sucha. Dlatego wtedy powinniśmy pić o jedną, dwie więcej szklanek wody niż zwykle. Wtedy wydzielina stanie się bardziej płynna i łatwiej ją będzie odkrztusić.